Kuba Szczepanik

W tym wpisie opiszę bardziej szczegółowo pierwszy z tematów, czym się zajmuję jako wewnętrzny agile coach w mBanku, czyli szkolenia. W zasadzie szkolenia to bardziej narzędzie – bo tematem, którym się zajmuję jest rozwój kompetencji organizacji czy członków organizacji.

Potrzeba rozwoju kompetencji zwinnych była widoczna natychmiast, jak tylko dołączyłem do firmy. Stan zastany przeze mnie w mBanku to przychylność do agile, jakieś tam swoje własne formy pierwszych prób jego wykorzystania przez osoby z różnych części IT. Ale w praktyce widziałem wyraźny rozdźwięk między chęciami a umiejętnościami czy znajomością agile takiego, jakim go znam. I dlaczego to podkreślam “takiego jakim go znam”? Bo coś co odkryłem w ciągu pierwszych miesięcy mojego pobytu w mbanku to fakt, że część osób, w szczególności całkiem pokaźna część managerów, coś już wiedziała o agile. Między innymi wzięli udział w szkoleniu, z “ogólnospożywczego agile’a”, czyli takiego wprowadzenia czym agile jest i jakie istnieją metody i jakie są podstawowe definicje. Potrafię zrozumieć dlaczego tego typu szkolenia są organizowane, natomiast jestem ich wielkim przeciwnikiem. Można to sobie wyobrazić po konspekcie szkolenia, co widać też było po prostu po efektach: uczestnicy tego szkolenia kojarzyli podstawowe definicje, ale nie umieli ich zastosować poprawnie. W szczególności, że te szkolenia to było głównie przekazanie wyobrażenia o agile ze strony trenera. I to nieprzypadkowo dobrane słowa, ponieważ po sprawdzeniu tego, kto szkolił trudno powiedzieć, by to był praktyk. A w moim świecie brak dogłębnej praktyki przekreśla możliwość szkolenia z podejścia zwinnego czy konkretnie Scruma. Jeśli ktoś tego nigdy nie praktykował, to nawet jeśli jest bardzo dobry w technikach nauczania, nawet jeśli umie dość poprawnie skopiować warsztat, który przeprowadzony był przez jakiegoś innego trenera, to jego misternie zbudowany domek z kart zaczyna się sypać w momencie, w którym pojawiają się jakieś praktyczne pytania ze strony uczestników, prośby o jakieś konkretne case’y.

Co szkolenie pojawia mi się komentarz:

“teoria teorią, ale jak to byś zrobił w praktyce”

i tutaj trener-teoretyk powinien szczerze odpowiedzieć

“no w praktyce to nie wiem, bo nie przeczytałem tego w żadnej książce, którą czytałem i nie potrafię sobie tego wyobrazić, więc przyznam Ci rację, że tego na pewno się nie da zrobić”.

A praktyk, który widział wiele zespołów, przeżył to sam na swojej własnej skórze (i najlepiej jeśli “to” widział w więcej niż jednej firmie), jest w stanie przytoczyć kilka przykładów z życia na dowolne trudne pytanie. A tak naprawdę, to będzie się czuł na tyle swobodnie z możliwymi scenariuszami rozwoju dyskusji, żeby ten konkretny trudny case rozpracować z tym kto pyta,  więc rozbiją założenia pytającego na części pierwsze, nurkując głęboko w problem związany z teoretycznie prostszym pytaniem.

Właśnie to drugie podejście stosuję na co dzień. Widzę dużą różnicę między momentem rozpoczęcia dwudniowego warsztatu, gdy łatwo wyłuskać osoby sceptyczne, a wręcz krytyczne albo negatywnie nastawione do koncepcji, po czym przez cały tok warsztatu prowadzimy swego rodzaju grę, proces docierania do tego co konkretnie dana osoba potrzebuje i jak sobie te kwestie związane ze zwinnością czy Scrumem wyobraża. Ważne jest to, by dotrzeć, jakie ktoś ma założenia, jak sobie wyobraża, że coś się da, a czegoś się nie da zrobić w podejście zwinnym i dość często dość prosto docieramy do tego, że sceptyczne czy negatywne nastawienie do agile wiąże się na przykład trudnością wyobrażenia sobie tematu skalowania, tematu architektury, tematu koordynacji pracy różnego rodzaju specjalistów. Szereg takich mitów, albo po prostu braków wiedzy na temat tego, że pewne kwestie są rozwiązywane, warto sobie na warsztacie rozpracować. Wejść w partnerską dyskusję na równych zasadach, z wsłuchaniem się w konkretne potrzeby konkretnej osoby.

Jedna ciekawa kwestia związana z organizowaniem prawidłowych szkoleń uprościła się “sama”. Szkolenia organizujemy wewnętrznie, to znaczy własnymi trenerami. Pierwszym trenerem byłem ja sam, potem gdy mój zespół zaczął rosnąć, to kolejne osoby z mojego zespołu zaczęły szkolić, a ostatnio już taką praktyką, którą regularnie stosujemy są szkolenia realizowane “w parze”: jeden trener to agile coach a drugi trener wywodzi się z grona Scrum Masterów. Temat uprościł się “sam” w tym sensie, że akurat budżet szkoleniowy nie jest zbyt pokaźny, nazywając to dyplomatycznie, a szkolenia scrumowe na rynku są drogie, więc nawet jeśli by wejść w jakąś stałą współpracę z zaufanym trenerem i wynegocjować u niego duży pakiet zamówień to i tak coach zatrudniony na etacie i realizujący dwa szkolenia w miesiącu spokojnie spłaca temat szkoleń zamawianych na rynku. Dodatkowo coach dostępny na miejscu jest gotowy podjąć temat znacznie wcześniej, czy znacznie szybciej niż przy umawianiu się z trenerem zewnętrznym. Większość dobrych trenerów w tej chwili na rynku potrafi mieć przynajmniej niektóre terminy zarezerwowane sporo w przód. Druga korzyść takich szkoleń wewnętrznych, nieoczywista na początku to coś, co mi Tomek Włodarek, z którym współpracujemy w mBanku, przekazał jako feedback po szkoleniu, które w moim wykonaniu obserwował. Wśród uwag pozytywnych zwrócił uwagę na to, że takie szkolenie wewnętrzne jest niesamowicie wzmacniane przez konkretne przypadki zespołów czy cały kontekst wewnątrzfirmowy. Trener wewnętrzny, zwłaszcza jeśli jest już dłuższy czas w organizacji i jest z nią też mocno związany przez praktykę zespołów scrumowych, w zasadzie jest w stanie odpowiadać na większość pytań, jakie się trafiają na szkoleniu, przykładami z firmy, co wzmacnia możliwość wyjaśniania i przekonywania. Na przykład opowieści o chociażby skalowaniu łatwo wzmocnić, jeśli się użyje przykładu “a w zespole X skalowanie wygląda tak”. Wtedy w zasadzie unikamy opowiadania o smutnych i wesołych historiach wydarzających się w zupełnie innych organizacjach (“bo przecież nasza organizacja jest specjalna”), tylko to jest historia o Twoich kolegach, o ludziach których kojarzysz z nazwiska i wiesz, że mają porównywalną sytuację do Twojej. Od któregoś momentu transformacji w zasadzie na dowolne kwestie jestem w stanie używać przykładów wewnątrzorganizacyjnych, co tak jak wspominam na pewno polepsza tą możliwość dotarcia z przekazem, rozwiania wątpliwości i błędnych założeń o niedasizmie.

Powyższe jeszcze nie wyczerpuje tematu rozwoju kompetencji w ramach toczącej się transformacji, ale opowiem resztę w drugiej części tego wpisu niebawem.